สารตั้งต้นในการทำวัสดุไนลอน คือ สารชื่อ Caprolactam ซึ่งได้มาจากปฏิกิริยาออกซิเดชัน Cyclohexane กลายเป็น Cyclohexnol และ Cyclohexanone จาก Cyclohexanone จึงเกิดปฏิกิริยาต่อไปเป็น Caprolactam
![](/BoardPicture/P9-1-2.jpg)
สำหรับนักเคมีจะเคยเรียนเรื่องปฏิกิริยา Beckmann rearrangement จากตัวอย่างนี้ Caprolactam จึงเป็นสารตั้งต้นสำคัญสำหรับทำพลาสติก และเส้นใย ปริมาณการผลิตแต่ละปีนับเป็นพันล้านกิโลกรัม
เหตุการณ์อุบัติภัยจากโรงงานของบริษัท Nypro ซึ่งเปิดดำเนินการในปีค.ศ. 1967 ที่ Flixborough ประเทศอังกฤษ เป็นเรื่องดังที่เกิดขึ้นเมื่อเดือนมิถุนายน ค.ศ. 1974 (พ.ศ. 2517) เมื่อเกิดการรั่วของ Cyclohexane 40 ตัน จากทั้งหมด 400 ตัน ไอหมอกของสารตัวนี้ปกคลุมเป็นบริเวณกว้าง 100-250 ตารางเมตร เมื่อไอไปถูกเตาเผาร้อนที่อยู่ใกล้ๆ จึงเกิดระเบิดไฟลุกรุนแรงเทียบเท่ากับระเบิด TNT 15 ตัน โรงงานพังระนาบลง รวมทั้งอาคารใกล้เคียงด้วย มีผู้เสียชีวิต 28 ราย บาดเจ็บ 53 ราย ไฟคุอยู่ถึง 10 วัน ได้มีรายงานสอบสวนข้อเท็จจริงเพื่อเป็นบทเรียนพบว่า มีความผิดพลาดในการแก้ปัญหารอยรั่วในเครื่องปฏิกรณ์ (reactor) ตัวหนึ่งใน 6 ตัว ก่อนเกิดเหตุนี้ 2 เดือน และเพื่อให้กระบวนการผลิตไม่ต้องหยุด จึงมีการตัดสินใจเสริมท่อ by pass ชั่วคราวขณะซ่อมเครื่องปฏิกรณ์ แต่การออกแบบ by pass นี้ไม่ได้มีการคำนวนสำหรับความร้อนและความดันสูง Cyclohexane ขณะนั้นอุณหภูมิอยู่ที่ 150 องศาเซลเซียส ที่ความดัน 10 บาร์ ท่อจึงเกิดความเค้นสูงและพังลง ยิ่งกว่านั้นรายงานนี้ยังชี้ไปที่น้ำที่นำมาใช้ลดความร้อนที่มีไนเตรต กลายเป็นตัวเร่งการกัดกร่อนของเหล็กกล้าที่มีคาร์บอนไปด้วย ในที่สุดในปีค.ศ. 1981 โรงงานก็ถูกรื้อถอนหมดหลังจากมีความพยายามซ่อม แต่สถานการณ์ความต้องการและราคาไนลอนตกต่ำ จึงไม่เอื้อต่อการรื้อฟื้นโรงงานขึ้นใหม่
![](/BoardPicture/P9-1-1.jpg)
|