ตั้งแต่ประมาณต้นเดือนกันยายนที่ผ่านมา มีข่าวเรื่องการปนเปื้อนของสารเมลามีนในนมที่ประเทศจีนแพร่ออกมาทางสื่อหลายครั้งอย่างต่อเนื่อง เริ่มจากมีทารกจีนเสียชีวิต 4 ราย จากการรับประทานผลิตภัณฑ์นมปนเปื้อนสารเมลามีนที่เป็นสารต้องห้ามที่ใช้ผลิตพลาสติก ซึ่งเกิดจากปฏิกิริยาระหว่างฟอร์มัลดีไฮด์กับยูเรีย หลังจากนั้นก็มีรายงานข่าวว่ามีเด็กล้มป่วยกว่า 6,000 คน ในจำนวนนี้อีก 150 ราย เกิดอาการไตวาย จนรัฐบาลต้องเข้าตรวจเข้มเรียกคืนผลิตภัณฑ์นมทุกชนิด อีกทั้งยังลุกลามไปยังต่างประเทศ เช่น สิงคโปร์ ฮ่องกง ที่มีการนำเข้าผลิตภัณฑ์นมจากจีน ในญี่ปุ่นเองบริษัทผู้ผลิตอาหารชั้นนำได้เรียกคืนขนมปังหลายพันชิ้น เนื่องจากเกรงว่าขนมปังที่ตัวเองผลิตอาจปนเปื้อนสารเมลามีน เพราะทางบริษัทใช้นมของหนึ่งในบริษัทผู้ผลิตนมรายใหญ่ของจีนที่ถูกตรวจพบสารเมลามีนปนเปื้อน

            ในส่วนของการเติมเมลามีนในนมก็เพื่อตรวจพบเปอร์เซ็นต์ไนโตรเจนสูง เพราะเมลามีนมีไนโตรเจนเป็นองค์ประกอบ ทำให้เข้าใจไปว่าในผลิตภัณฑ์ที่ตรวจพบนั้นมีโปรตีนสูงได้มาตรฐานซึ่งไม่เป็นความจริง วิธีวิเคราะห์ไนโตรเจนทางเคมีโดยทั่วไปสามารถบอกได้แต่ว่ามีไนโตรเจนเท่าไร แต่บอกไม่ได้ว่าเป็นไนโตรเจนจากอะไร ต้องใช้วิธีตรวจค้นโดยเฉพาะ

            คำถามคือเราได้บทเรียนอะไรจากเหตุการณ์นี้ ประการแรก คือ การผลิตสินค้าด้วยความรับผิดชอบของผู้ประกอบการต้องเป็นไปตามกฎหมายและมาตรฐาน กรณีนี้ตามข่าวว่าเป็นการจงใจเติมสารต้องห้ามแต่ไม่ได้รายงานว่าทำไปด้วยความไม่รู้ หรือรู้แต่ไม่คิดว่าผลจะเกิดความสูญเสียมากมาย แต่ชัดเจนว่าเพื่อให้การตรวจสอบปริมาณไนโตรเจนในนมผ่านเกณฑ์ ประการต่อมา เราควรคิดให้ครบห่วงโซ่อาหาร นมอาจไปอยู่ในผลิตภัณฑ์ใดต่อมาได้บ้างหรือต้นทางมาจากไหน สหรัฐอเมริกาเคยตรวจพบในอาหารสำหรับคนและสัตว์ จึงควบคุมการนำเข้าอาหารจากจีน ดังนั้นวัตถุดิบอาหารสัตว์ถ้าปนเปื้อนก็จะเข้าไปอยู่ในตัวสัตว์ได้ หรือดินที่ปลูกพืชอาหารสัตว์ปนเปื้อนซึ่งอาจมีการใช้เมลามีนผสมลงไปในปุ๋ยด้วยเหตุผล เพื่อเพิ่มเปอร์เซ็นต์ไนโตรเจนเช่นเดียวกัน กรณีของไทยเคยพบอาการผิดปกติของไตในสุกร (ไตวาย) แต่ยังไม่สามารถตรวจสอบได้ชัดเจนว่ามีสาเหตุมาจากอะไร ก็อดคิดไม่ได้ว่าห่วงโซ่อาหารนี้กำลังมาถึงคนผู้บริโภคได้ในวันหนึ่ง